Jeszcze kilka lat temu automatyka budynkowa kojarzyła się głównie z czujnikami ruchu, sterowaniem HVAC i systemami BMS, które gromadziły dane o pracy instalacji.
Dziś wchodzimy w etap, który można nazwać drugą generacją inteligentnych budynków. Systemy nie tylko zbierają dane, ale potrafią je analizować, przewidywać zachowania użytkowników i zarządzać energią w sposób aktywny.

Rok 2025 to moment, w którym trzy technologie — AI, decentralizacja energii i model Smart Building as a Service (SBaaS) — zaczynają zmieniać zasady gry w branży.

Sztuczna inteligencja – budynek, który sam się uczy

Do niedawna logika automatyki była oparta na prostych zależnościach: „jeśli czujnik ruchu wykryje obecność → włącz światło”.
Dziś rosnąca moc obliczeniowa mikrokontrolerów i integracja z chmurą obliczeniową pozwalają budynkom uczyć się wzorców zachowań użytkowników i reagować w sposób przewidujący.

Nowoczesne systemy BMS wykorzystują algorytmy AI do:

• predykcyjnego sterowania klimatyzacją (na podstawie danych pogodowych i frekwencji w pomieszczeniach),

• wykrywania anomalii w zużyciu energii lub pracy urządzeń,

• automatycznego optymalizowania pracy pomp, wentylatorów i oświetlenia,

• zarządzania komfortem użytkowników z uwzględnieniem ich indywidualnych preferencji.

Coraz więcej producentów — od Loxone, przez Schneider Electric po Siemens Desigo CC — oferuje funkcje oparte na uczeniu maszynowym. W praktyce oznacza to, że budynek staje się dynamicznym systemem adaptacyjnym, który uczy się, jak najlepiej wykorzystywać energię i przestrzeń.

Decentralizacja energii – budynek jako prosument i magazyn

Jeszcze pięć lat temu systemy BMS zarządzały tylko zużyciem energii.
Dziś coraz częściej budynki stają się aktywnymi uczestnikami sieci energetycznej – produkują, magazynują i sprzedają energię.

Zintegrowane systemy zarządzania energią (EMS) łączą panele fotowoltaiczne, magazyny energii, ładowarki EV i inteligentne liczniki.
Automatyka steruje nie tylko oświetleniem, ale także profiluje obciążenie budynku – przesuwa zużycie prądu na godziny, gdy energia z PV jest dostępna lub gdy taryfy są najniższe.

To ogromna zmiana: z pasywnego użytkownika sieci budynek staje się aktywnym węzłem energetycznym.
W dużych inwestycjach (centra logistyczne, biurowce klasy A) takie rozwiązania obniżają koszty operacyjne o 15–30% rocznie.
W mieszkaniówce — szczególnie w nowych osiedlach deweloperskich — decentralizacja energii jest już wpisywana w założenia projektowe (instalacje PV na dachach, wspólne magazyny, współdzielenie energii pomiędzy segmentami).

Smart Building as a Service – automatyka w modelu subskrypcyjnym

Nowością ostatnich lat jest zmiana modelu biznesowego.
Systemy automatyki przestają być produktem kupowanym raz na 20 lat — stają się usługą w czasie.

W modelu Smart Building as a Service (SBaaS) inwestor nie kupuje całego systemu, lecz płaci abonament za jego funkcjonalność:

• zdalny monitoring i aktualizacje oprogramowania,

• analitykę zużycia energii,

• predykcyjną konserwację instalacji,

• dostęp do chmurowych narzędzi zarządzania.

To rozwiązanie, które odciąża inwestora z konieczności utrzymywania własnego działu technicznego i przenosi odpowiedzialność na dostawcę technologii.
Dla integratorów i firm instalacyjnych oznacza to zupełnie nowy rynek: stałe przychody z obsługi posprzedażowej, a nie jednorazowe z montażu.

Coraz więcej firm w Polsce testuje ten model, m.in. Grenton, LCN Polska i Astat — oferując opiekę techniczną i raportowanie jako część usługi, a nie dodatkowy koszt.

Mobilność i nowe doświadczenie użytkownika

Równolegle z rozwojem AI i modeli usługowych rośnie znaczenie mobilnych platform zarządzania.
Współczesny użytkownik oczekuje, że będzie mógł zarządzać biurem lub domem tak samo, jak kontem bankowym — z telefonu, z dowolnego miejsca.
Producenci reagują: aplikacje takie jak Schneider EcoStruxure, ABB Ability, Loxone App czy Home Assistant Companion oferują dziś nie tylko sterowanie, ale też analitykę i wizualizację w czasie rzeczywistym.

W połączeniu z asystentami głosowymi i AR (rzeczywistością rozszerzoną) użytkownik zyskuje zupełnie nowy poziom interakcji z budynkiem.
To szczególnie widoczne w biurach klasy A i hotelach — np. w projektach zrealizowanych w Warszawie, gdzie aplikacja mobilna pozwala sterować oświetleniem, klimatem, rezerwować sale i sprawdzać jakość powietrza.

Cyberbezpieczeństwo – nowe wyzwanie epoki AI

Wraz ze wzrostem liczby urządzeń podłączonych do sieci rośnie ryzyko cyberataków.
Każdy czujnik, sterownik czy kamera to potencjalny punkt wejścia do infrastruktury budynku.
Nowoczesne systemy wprowadzają więc:

• segmentację sieci (oddzielne VLAN-y dla IoT i użytkowników),

• szyfrowanie komunikacji (TLS, VPN),

• certyfikaty urządzeń,

• lokalne przetwarzanie danych (edge computing), by nie wysyłać wszystkiego do chmury.

Bezpieczeństwo staje się kluczowym kryterium przy wyborze technologii. Coraz więcej przetargów w Polsce zawiera wymóg zgodności z normami ISO 27001 i IEC 62443.
To kierunek, który nie tylko zwiększa bezpieczeństwo danych, ale też podnosi standard całej branży.

Co to oznacza dla rynku w Polsce?

Po latach stagnacji polska branża automatyki budynkowej wchodzi w etap szybkiego rozwoju technologicznego.
Według danych Frost & Sullivan wartość rynku inteligentnych budynków w Europie Środkowo-Wschodniej wzrośnie o ponad 40% do 2027 roku.
Rosną inwestycje w fotowoltaikę, ładowarki EV, integrację BMS z systemami zarządzania energią oraz w analizę danych.

Dla instalatorów, deweloperów i integratorów oznacza to konieczność poszerzania kompetencji – już nie tylko w elektryce, ale w IT, cyberbezpieczeństwie i analityce danych.
Dla producentów – rosnące znaczenie otwartych protokołów (KNX IoT, BACnet IP, MQTT) i integracji z AI.
A dla użytkowników – bardziej świadomy, zrównoważony i oszczędny sposób korzystania z budynków.

Kierunek: inteligentny, samouczący się, zrównoważony

W 2025 roku hasło „Smart Building” nabiera zupełnie nowego znaczenia.
Nie chodzi już tylko o zdalne włączanie światła, ale o budynek, który sam analizuje dane, zarządza energią i współpracuje z siecią elektroenergetyczną.
To naturalna ewolucja od automatyki do inteligencji.

Firmy, które zrozumieją tę zmianę — i będą potrafiły połączyć technologię z usługą — zyskają przewagę na rynku, który właśnie wchodzi w nową erę.